Jak wybrać dobrego psychoterapeutę?

To pytanie zadaje sobie każdy kto już zdecydował się na krok szukania pomocy u specjalisty. Najczęściej sam czujesz, że Twoje życie nie wygląda tak jak sobie wyobrażałeś pomimo Twoich usilnych starań. Bywa też, że podjęcie psychoterapii sugeruje Ci ktoś z bliskich- członkowie rodziny lub przyjaciele. Zdarza się również, że na konsultację u psychoterapeuty zachęca lekarz pierwszego kontaktu lub inny lekarz specjalista, którzy nie widzą somatycznych przyczyn Twoich różnych dolegliwości jakich doświadczasz ze strony ciała.Kiedy już podejmiesz decyzję o umówieniu się na pierwszą konsultację u psychoterapeuty najczęściej szukasz w Internecie lub pytasz ludzi ze swojego otoczenia. Chciałbyś trafić na dobrego fachowca w dziedzinie psychoterapii. Poniższy artykuł może pomóc Ci rozwiać przynajmniej niektóre Twoje wątpliwości lub znaleźć odpowiedź na pytania dotyczące osoby psychoterapeuty.

Kim jest psychoterapeuta?

Psychoterapeuta jest osobą, która po zdobyciu tytułu magistra lub tytułu lekarza medycyny ukończyła specjalistyczne szkolenie z zakresu psychoterapii, trwające zazwyczaj od 4 do 5 lat. Psychoterapeutą jest też osoba, która jest w trakcie takiego szkolenia. Warto zwrócić uwagę na to czy owo szkolenie jest rekomendowane przez jedno z dwóch powszechnie uznawanych w środowisku psychoterapeutycznym towarzystw: Polskiego Towarzystwa Psychologicznego lub Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.

Psychoterapeuta może być więc jednocześnie psychiatrą, psychologiem, pedagogiem, socjologiem itp. Zawsze jednak musi być w trakcie lub ukończyć specjalistyczne szkolenie z zakresu psychoterapii. W Polsce psychoterapeutami są najczęściej magistrzy psychologii lub lekarze psychiatrzy. Jest to ważne o tyle, że w naszym kraju nie ma ustawy regulującej działalność zawodową psychoterapeutów, dlatego teoretycznie gabinet psychoterapii może założyć każdy.

Pamiętaj, że na pierwszej konsultacji możesz zapytać o kwalifikacje osoby do której zgłosiłeś się po pomoc. Osoba, która jest specjalistą na pewno odpowie na Twoje pytania. Czasem psychoterapeuci zamieszczają na swoich stronach internetowych skany uzyskanych przez siebie dyplomów czy zaświadczeń.

Jakie powinien mieć kwalifikacje psychoterapeuta?

Wyżej wymienione szkolenie z psychoterapii w programie nauczania ma obowiązkowy staż kliniczny (najczęściej ok. 300- 360 godzin). Oznacza to, że osoba szkoląca się w psychoterapii powinna zdobyć doświadczenie w placówkach prowadzących psychoterapię- na oddziałach psychiatrycznych dziennych lub stacjonarnych. Zdobywa tam wiedzę dotyczącą prowadzenia psychoterapii dla różnych grup pacjentów oraz ma styczność z pacjentami o różnej diagnozie, co ma poszerzyć umiejętności diagnostyczne oraz kliniczne psychoterapeuty.
Natomiast wiedzę teoretyczną dotyczącą poszczególnych zaburzeń, technik i metod pracy terapeutycznej, a także etyki zawodowej zdobywa psychoterapeuta również w trakcie owego  specjalistycznego czteroletniego szkolenia.

Jakie powinien mieć doświadczenie zawodowe psychoterapeuta?

Doświadczenie zawodowe psychoterapeuta zdobywa najczęściej w trakcie swojej pracy zawodowej. Warto zwrócić uwagę na to w jakich miejscach pracował lub nadal pracuje osoba do której się zgłaszasz. Wiarygodność specjalisty zwiększa fakt, że pracuje w takich miejscach jak: poradnie zdrowia psychicznego dla dorosłych lub/i dzieci i młodzieży, poradnie psychologiczno- pedagogiczne, oddziały psychiatryczne dzienne lub/i stacjonarne, ośrodki leczenia nerwic lub zaburzeń osobowości, centra pomocy psychologicznej, ośrodki interwencji kryzysowej, ośrodki leczenia uzależnień itp..
Należy zwrócić szczególną uwagę na osoby, które prowadzą jedynie gabinety prywatne i nie wspominają na swoich stronach internetowych o przebytych stażach klinicznych w publicznych ośrodkach zajmujących się zdrowiem psychicznym czy pracy w placówkach związanych z pomocą psychologiczną.

Które certyfikaty i zaświadczenia są istotne w przypadku psychoterapeuty?

W środowisku psychoterapeutów dużą renomę mają Ci psychoterapeuci, który posiadają certyfikaty Polskiego Towarzystwa Psychologicznego lub Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz osoby posiadające tytuły superwizorów owych Towarzystw. Są one istotne z tego względu, że psychoterapeuta posiadający taki certyfikat zdał egzamin wobec zewnętrznej niezależnej komisji, a złożenie dokumentów by można było do tego egzaminu przystąpić jest obwarowane dość surowymi wymogami, które psychoterapeuta musi spełnić. Po zdaniu tego egzaminu osoba uzyskuje tytuł certyfikowanego psychoterapeuty wraz z numerem owego certyfikatu. Certyfikat oznacza również, że psychoterapeuta może samodzielnie prowadzić psychoterapię, nie musi podlegać superwizji. Jednak większość certyfikowanych psychoterapeutów kontynuuje superwizję swojej pracy dbając w ten sposób o swój dalszy rozwój zawodowy.
Listę osób z takimi kwalifikacjami znajdziesz na stornach internetowych obu wymienionych wcześniej Towarzystw.

Nie oznacza to jednak, że osoba bez tego certyfikatu nie może być dobrym terapeutą. Często osoby po ukończeniu szkolenia a pracujące w zawodzie mają wystarczająco dużo umiejętności i kompetencji by udzielić fachowej pomocy psychoterapeutycznej.

W różnych opracowaniach dotyczących psychoterapii można znaleźć informację, że wykształcenie specjalisty w tej dziedzinie trwa około 7 do 10 lat. Po takim też lub dłuższym czasie psychoterapeuci najczęściej przystępują do starań o wyżej opisany certyfikat.

Co to znaczy, że psychoterapeuta jest w drodze do certyfikatu lub jest w trakcie procesu certyfikacji?

Często na stronach psychoterapeutów znajdziesz informację, że jest w drodze do certyfikatu lub w trakcie procesu certyfikacji. Oznacza to, że osoba taka ukończyła już 4 letnie szkolenie z zakresu psychoterapii i stara się o spełnienie warunków, które umożliwią jej złożenie dokumentów, które są niezbędne do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty. Warunki te dotyczą min. zdobycia odpowiedniej ilości godzin superwizji, odpowiedniej ilości godzin stażu klinicznego, odpowiedniej ilości godzin terapii własnej oraz złożenia opisów własnej pracy psychoterapeutycznej z pacjentami.

Czym jest superwizja?

Psychoterapeuta, który zamieszcza na swojej stronie informacje o stałej superwizji, zwiększa swoją wiarygodność. Superwizja jest spotkaniem psychoterapeuty z osobą posiadającą certyfikat superwizora psychoterapii i polega na konsultowaniu swojej pracy w kwestiach związanych z prowadzeniem terapii poszczególnych pacjentów. Jest też miejscem, gdzie psychoterapeuta może omówić swoje dylematy etyczne oraz inne trudności pojawiające się w jego pracy zawodowej. Na pierwszej konsultacji możesz zapytać psychoterapeutę o to u kogo superwizuje swoją pracę terapeutyczną.

Jakie inne informacje są istotne w przypadku psychoterapeuty?

Ważną informacją jest przynależność do różnych towarzystw- psychologicznych, psychiatrycznych, psychoterapeutycznych. Oznacza to bowiem, że dana osoba najprawdopodobniej przebywa w środowisku innych psychoterapeutów, a także uczestniczy w konferencjach, szkoleniach, seminariach, sympozjach dotyczących dziedziny psychoterapii oraz dziedzin pokrewnych.
Istotną informacją mogą być również inne tytuły jakie posiada psychoterapeuta- np. stopnie naukowe (doktor, profesor), specjalizacje (np. specjalizacja kliniczna w psychologii), certyfikaty potwierdzające kwalifikacje w zakresie prowadzenia innych terapii (np. specjalista terapii uzależnień). Aczkolwiek ilość tytułów i szkoleń nie zawsze przemawia za tym, że dany psychoterapeuta jest najlepszy w Twojej okolicy, najlepiej przekonać się osobiście.

Który nurt psychoterapii będzie dla mnie najlepszy?

Odpowiedź na to pytanie jest dość skomplikowana. Najczęściej psychoterapeuci na swoich stronach internetowych skrótowo opisują na czym polega praca w danym nurcie, jak długo będzie trwała i czego można się spodziewać na sesjach. Możesz też wszystkie swoje wątpliwości rozwiać na pierwszych konsultacjach.
Ważne jest to, że dobry psychoterapeuta nie będzie Ci obiecywał natychmiastowej poprawy lub szybkiej zmiany w życiu. O fachowcu będzie też świadczył fakt odesłania Cię do innego specjalisty jeśli stwierdzi, że potrzebna Ci jest np. terapia pary, terapia rodzinna lub konsultacja u terapeuty uzależnień albo konieczność wizyty u psychiatry.

Na co zwrócić uwagę przy pierwszych konsultacjach?

Jeśli już wybierzesz się na pierwsze spotkanie zwróć uwagę na to jak czujesz się w trakcie wizyty i jakie odczucia wzbudził w Tobie psychoterapeuta. Ktoś, kogo zachwala Twoja dalsza znajoma niekoniecznie musi być osobą przy której Ty poczujesz się komfortowo. Ważne jest czy psychoterapeuta wzbudza Twoje zaufanie, uważnie słucha, a także przedstawi Ci jakiś plan najbliższych spotkań, powie na czym wstępnie mogą polegać Twoje problemy i w jaki sposób można Ci pomóc.

Na co zwrócić uwagę na dalszych etapach psychoterapii?

Profesjonalny psychoterapeuta przestrzega zasad etycznych związanych z wykonywaniem tego zawodu. Zachowań, które nie są zgodne z etyką jest wiele, wymienię najważniejsze: notoryczne spóźnienia lub kończenie sesji przed umówionym czasem, ciągłe podnoszenie stawek za sesję, brak stałych zasad dotyczących częstotliwości spotkań, odbieranie telefonów w trakcie sesji, zwierzanie się pacjentowi ze swoich problemów, leczenie indywidualne jednocześnie pacjenta oraz jego najbliższych ( wyjątkiem są tu oczywiście terapie rodzinne oraz terapie par).
Zabronione są również kontakty towarzyskie, seksualne, biznesowe między psychoterapeutą a jego pacjentami, dewaluowanie poprzednich terapeutów, narzucanie swoich poglądów religijnych, politycznych czy innych.

Jeśli coś niepokoi Cię w zachowaniu Twojego terapeuty powiedz mu o tym. Jeśli zaś popełnia błędy wymienione powyżej dobrze jest rozważyć dalsze korzystanie z jego usług.

Autor:  mgr Ewelina Łoboz